MP3 bestand

Algemene info

Dit interview bevat grotendeels het verhaal van de ervaringen van Albert (onze respondent) en het artillerieregiment waartoe hij behoorde vanaf 10 mei 1940, de dag waarop het Duitse leger België binnenviel, tot en met 28 mei, de dag waarop België zich overgaf aan de vijand. Deze periode van 18 dagen is algemeen bekend als de 18daagse veldtocht van het Belgische leger. De veldtocht bestond louter uit verdedigende operaties die onze soldaten, het hele land door, voerden tegen het aanstormende Duitse leger. Albert weet op een boeiende wijze relaas te brengen over wat hij en zijn regiment in die korte, maar beklijvende periode beleefden.  

Inhoud

00.00 “Den spoorweg”

Zijn ouders kwamen naar Merelbeke wonen in 1921 toen Albert twee jaar was. Hij huwde in 1941.Hij werkte quasi zijn hele leven, en nog steeds, bij “den spoorweg” (NMBS). Vooreerst 5 jaar in Gent-Zeehaven, vervolgens 20 jaar in Merelbeke-Station. Na een promotie werd zijn nieuwe standplaats Denderleeuw waar hij nu (1974) nog steeds werkt.   

01.40 Militaire dienst

Albert onderging in 1936 in de artillerie-kazerne te Gent een geneeskundig onderzoek in functie van zijn latere oproeping bij het leger. Op 31 mei 1937 was die oproeping een feit. Albert vertelt fier dat hij na 6 maand een “verhoging” kreeg tot dienstdoende brigadier bij het 1ste regiment artillerie. De duurtijd van een legerdienst was toen 12 maanden.    

03.35 Mobilisatie

In 1938, 3 maanden na beëindiging van zijn legerdienst, werd Albert een eerste keer opgeroepen tot mobilisatie. Met de andere soldaten werd hij gelocaliseerd in Gentbrugge. Al na 14 dagen mocht hij terug naar huis. Een jaar later, in 1939, was er opnieuw mobilisatie. Toen werd het ernstig want er hing oorlog in de lucht. Iedereen verzamelde in de artillerie-kazerne te Gent. Albert  geeft dan een uitvoerig overzicht van de vele locaties, door Vlaanderen heen,  waar hij met zijn regiment verbleef.  Zo o.a. in Destelbergen, Drongen, Nijlen (Antwerpen), Boom, Schoonaarde, Leuven, Nederokkerzeel en in de provincie Limburg. Telkens weer was het een grootse verhuizing. 

(“etappe”) van de “colonnes”: de paarden als vervoermiddel, wagens, de kanonnen, andere wapens en oorlogsmateriaal. Jammer genoeg wordt niet verteld waarom ze op zovele locaties en telkens voor korte tijd (meestal 6 weken) verbleven. Om de 6 weken kregen de soldaten een rustperiode van eveneens 6 weken en mochten ze naar huis. Albert vertelt heel wat plezante maar ook zeer trieste anekdotes over deze chaotische periode van mobilisatie en de angst en spanning voor een nakende oorlog.  

20.15 Begin 2de WO in België

In het voorjaar van 1940 lag het regiment van Albert in Herck-Saint-Lambert (Sint-Lambrechts-Herk) bij Hasselt ingekwartierd. Op 10 mei was er groot alarm.De Duitsers waren België binnengevallen. De oorlog was begonnen. Een deel van het regiment, inclusief Albert, en 8 grote machinegeweren werd meteen naar Steevoort gestuurd waar ze 8 Duitse vliegtuigen, bemand met parachutisten, zonder succes onder vuur namen. Volgens Albert ontbrak het hen aan de juiste munitie (fosfoorkogels) om de  vijand neer te halen. Tegen beter weten in beschoten ze nog 2 dagen Duitse vliegtuigen. De overmacht en snelheid waarmee de Duitsers België binnenvielen was echter zo groot dat het Belgische leger overal meteen in de problemen zat.  

23.10 Herk de Stad

Het Duitse leger naderde Hasselt. Het regiment van Albert trok samen met andere legereenheden naar Herk de Stad en installeerde er verdedigende stellingen. Maar de gemotoriseerde Duitsers verplaatsten zich razendsnel en naderden Herk de Stad in geen tijd. In de omgeving kwam het tot harde confrontaties. In de gemeenten Donk en Halen werd er gedurende  3 dagen hevig gevochten. Het regiment van Albert lag echter goed verschanst en overleefde de zware gevechten.   

30.25 Tocht naar Vilvoorde

Het regiment van de respondent kreeg vervolgens opdracht om via Leuven naar Vilvoorde uit te wijken. Het duurde een hele nacht om Leuven te bereiken. “De wreedste nacht die ik beleefde” herinnert Albert zich nog. Die hele nacht door klonk overal artillerie- en wapengeschut. “den Duits” leek wel overal te zitten.  Ter hoogte van Leuven kwam Albert’s regiment vast te zitten. Dankzij de hulp van het Engelse leger, dat een pontbrug had geconstrueerd, konden ze uit Leuven ontsnappen en via Brussel uiteindelijk Vilvoorde bereiken.  

35.35 Gespaard door “den Duits”  

Na enkele dagen te Vilvoorde trok het regiment richting Puurs. Ze trokken de brug over de Zenne over met de hele colonne. Albert begrijpt nog altijd niet dat tijdens de overtocht van de Zenne de overvliegende Duitsers hen niet beschoten en alzo hun leven spaarden. Ongehavend konden ze hun tocht verder zetten naar Sint-Niklaas en Drongen.    

37.25 Merelbeke en terugzien met ouders

Albert had gehoord dat er hevig gevochten werd in Kwatrecht, niet ver van Merelbeke, en dacht meteen aan zijn ouders. Hij nam de eerste, de beste fiets en reed richting Merelbeke. Daar zag hij een groot deel van de bevolking op de vlucht slaan (richting Frankrijk) voor de Duitsers. Zijn ouders waren zinnens net hetzelfde te doen. Albert kon hen overtuigen om te blijven. Vluchten had geen zin meer want de Duitsers hadden quasi al heel België overspoeld en rukten zelf naar Frankrijk op. Toch zijn er heel wat Merelbeekse burgers vertrokken, volgens Albert de verkeerde richting uit, de richting van het Duitse gevaar.      

39.20 Vlucht naar West- Vlaanderen

Albert trok meteen erna terug naar zijn regiment  in Drongen. Daar werden ze door de Duitsers aangevallen die Gent en omgeving aan het veroveren waren. Toen Gent zich overgaf vluchtte het regiment van Albert naar West-Vlaanderen. In de regio van Tielt losten ze een Engelse eenheid af en beschoten ze drie dagen de Duitsers. Maar er zat uiteindelijk niets anders op dan verder terug te trekken. Ze verschansten zich in Gullegem en leverden nog een beetje weerwerk. 

44.30 Overgave

Albert en zijn regiment waren uiteindelijk (zoals het hele Belgische leger) aan het eind van hun verhaal.Op 28 mei werden ze teruggedrongen tot in Gits (bij Roeselare) waar ze zich aan de vijand overgaven.

Verzameling dialectbanden van de sectie Nederlandse Taalkunde (Universiteit Gent). Volledige verzameling op www.dialectloket.be.